Makat fistülü ne anlama gelir?
İki vücut bölgesi arasında normalde olmaması gereken bir bağlantının (kanalın veya tünelin) oluşmasına fistül denir. Makat içindeki bağırsak bölümü (birincil ağız) ile deri arasında (ikincil ağız) normal dışı bir bağlantının oluşmasına ise makat fistülü veya tıbbi deyimi ile ‘’perianal fistül’’, ‘’anorektal fistül’’ veya ‘’anal fistül’’ adı verilir. Nerede ise olguların tümünde, geçmişte olan bir apse sonucunda oluşan makat fistülü, apsenin geliştiği salgı bezi ile apsenin boşaldığı cildi birbirine bağlayan tünel gibi küçük bir kanaldır.

Makat fistülünün tarihçesi nasıldır?
Makat fistülü sorununu ilk olarak, modern tıbbın atası olarak kabul edilen Hipokrat (MÖ 460 – 370) tanımlamıştır. Daha sonra İngiliz Cerrah John Arderne (1307-1390) makat fistülü tedavisinde fistülotomi ve seton girişimlerini tanımlamıştır. Tarihi bilgilere göre Fransa Kralı 14. Louis, makat fistülü nedeniyle ameliyat edilmiştir. Daha sonra, 19. ve 20. yüzyıllarda, o dönemlerin en ünlü cerrahları olan Goodsall, Miles, Milligan, Morgan, Thompson ve Lockhart-Mummery makat fistülü tedavisi konusunda birçok ameliyat tekniğini tanımlamışlardır.

Goodsall kuralı nedir?
Goodsall tarafından 1900 yılında tanımlanan kurala göre makat fistüllleri, makat derisinde yer alan fistül dış ağızdan makatı yatay olarak kesip makat içindeki dişli çizgiye (dentate line) doğru uzanırlar. Bu çizginin arkasında yer alan fistüller, arkada orta hatta doğru uzanırlar ve ‘’at nalı’’ şeklinde komplike makat fistüllerini oluştururlar. Makat köşesinden (anal verge) 3 cm mesafede olan fistüller burada istisna oluşturur.

Makat fistülü ne sıklıkta görülür?
• Buda 1930-1939 yılları arasındaki dönemde, New York’taki hastanesine başvuran 77,372 hasta içinde, makat fistülü oranını % 0.69 olarak belirlemiştir. Benzer şekilde Sainio 1984 yılında Helsinki’de, 100.000 kişideki makat fistülü rastlanma sıklığını 8.6 olarak belirlemiştir.
• Cinsiyet: Makat fistülü, erkeklerde kadınlara oranla 2 ile 7 kat daha sık olarak görülür.
• Yaş: makat fistülü 20-60 yaş aralığında ve ortalama 40 yaş civarında görülür.

Makat fistülü neden oluşur?
Mide ve bağırsak sisteminin en son bölümünü oluşturan makat bölgesinin etrafında iki adet kas tabakası yer alır. Dış kas tabakası veya eksternal anal sfinkter, dışkıyı tutma işlevini sağlayan çizgili veya istemli kas liflerinden oluşur. İç kas tabakası veya internal anal sfinkter ise, düz veya istemsiz kas liflerinden oluşur ve kişi bu lifleri kontrol edemez. Her iki kas lifinin gaz ve dışkı tutma (kontinens) üzerinde ciddi etkileri vardır. Makat kanalının deri ile birleştiği yere açılan anal kripta adı verilen kıl ve ter bezleri mevcuttur. Bu bezlerin görevi, makatın kayganlığını sağlamak ve dışkılama işlevini kolaylaştırmaktır. Bu bezlerin iltihaplanmasına ’’anal kriptit’’ adı verilir ve sonrasında bağırsak ile cilt arasında bir tünel gelişir ki buna ‘’makat fistülü’’ adı verilir.

Makat fistülünün belirtileri nelerdir?
– Tekrarlayan makat apseleri
– Makatta şişlik
– Bağırsak hareketleri ve gaz çıkartmanın ağrılı olması
– Makattan kan gelmesi
– Makattan sarı renkli ve bazen kanlı ve kötü kokulu akıntı gelmesi
– Makat etrafında pişik veya ‘’anal dermatit’’ gelişmesi
– Ateş, titreme ve halsizlik gibi enfeksiyon belirtileri olması

Makat fistülü gelişiminde, mevsimlerin etkisi var mıdır?
Vasilevsky ve Gordon makat fistülünün mevsimlerle ilişkisini araştırdıklarında, Haziran ayı içinde en fazla başvuru olduğu ve Ağustos ile Eylül aylarında ise başvuruların en düşük seviyede olduğunu belirlemişlerdir. Ancak, bu gözlem kişilerin senelik tatil dönemlerine denk geldiği için de az olabilir.

Makat fistülü’nün tanı ve tedavisi neden sorunludur?
Yukarıda belirtilen tarihçeden de anlaşılabileceği gibi, 2,500 yıldan beri bilinmekte olan makat fistülü hastalığının tedavisi ameliyat sonrası nüks (% 2-10 oranında) veya tekrarlama oranlarının yüksek olması ve ameliyat sırasında dış makat kası (eksternal anal sfinkter) adı verilen dışkı tutma kasının yaralanma olasılığıdır ki, bu durum dışkı tutamama (% 0-20 oranında) ile sonuçlanır ve düzeltilebilmesi çok güç bir durumdur.

Makat fistülü gelişiminde, kişisel hijyenin etkisi var mıdır?
Makat fistülü veya makat apsesi gelişmesinde, makat bölgesinin yeterince temiz tutulmaması (kişisel hijyen), taharetlenme veya makat bölgesi temizliğinin bir ilgisi olmadığı belirlenmiştir.

Makat fistülü gelişiminde, dışkılama alışkanlıklarının etkisi var mıdır?
Makat fistülü olan hastaların bazılarında kabızlık ve bazılarında da ishal mevcuttur. Bu nedenle, dışkılama alışkanlıkları veya bağırsak hareketleri arasında bir ilişki belirlenmemiştir.

Makat fistülleri nasıl sınıflandırılır?
1976 yılında Parks tarafından tanımlanan makat fistülleri için sınıflama sistemi, günümüzde de yaygın olarak kullanılmaktadır. Başlıca dört tipte makat fistülü vardır.

1. İnter-sfinkterik fistül:
   – Makat fistüllerinin en sık olan türüdür ve % 45’ini oluştururlar.
   – Makat kanalı içinde yer alan dişli çizgiden başlayıp, makat cildinin başladığı noktaya (anal verge) uzanırlar.
   – İç makat kası (internal anal sfinkter) ile dış makat kası (eksternal anal sfinkter) arasında yer alırlar.
2. Trans-sfinkterik fistül:
   – Makat fistüllerinin % 30’unu oluşturur.
   – Dış makat kasını (eksternal anal sfinkter) kat ederek iskio-rektal çukura açılır ve oradan da makat derisine (perine) uzanır.
3. Supra-sfinkterik fistül:
   – Makat fistüllerinin % 20’sini oluşturur.
   – Anal kripta adı verilen kıl ve ter bezlerinden çıkarak, makat kaslarının tamamını çevreledikten sonra iskio-rektal çukura açılır.
4. Ekstra-sfinkterik fistül:
   – Makat fistüllerinin % 5’ini oluşturur.
   – Makat kaslarını ve dışkı tutmada çok önemli yeri olan levator ani kasına (leğen kemiği tabanını saran kas) ve oradan da rektum adı verilen bağırsağa uzanırlar.

Makat fistülü hangi hastalıklarla karışabilir?
– Bartolin (Bartholin) bezi apsesi
– Yağ kisti
– Ter bezi iltihabı (köpek memesi, hidrozadenit)
– Tüberküloz
– Aktinomikoz
– Kemik iltihabı (osteomyelit)
– Makat kanseri
– Rektum kanseri
– Kıl dönmesi
– Makatta kaşıntı
– Crohn hastalığı: Bir iltihabi bağırsak hastalığı olan Crohn hastalığında % 15-40 oranında makat fistülü gelişmektedir.
– Proktit: bel soğukluğu (gonore), frengi (sifiliz), klamidya mikropları ile olur.
– Prostat iltihabı (prostatit)

Makat fistülü’nün tanısı nasıl konulur?

1. Manyetik rezonans görüntüleme (MRG):makat kanalına (anal kanal) yönelik gerçekleştirilen ilaçlı (kontrastlı) manyetik rezonans görüntüleme ile fistülün makat kanalı içindeki seyrini, uzunluğunu, genişliğini, dışkı tutma kası (dış makat kası veya eksternal anal sfinkter) ve leğen kemiğinin taban kasları ile ilişkisini ortaya koymaya yarar.
2. ERUS:endorektal ultrasonografi veya ERUS yada sadece makat kanalını inceleyen ultrasonografi (endoanal ultrasonografi – EAUS) ile fistül yolunun (traktus) seyri araştırılır. ERUS bir endokopist tarafından endoskop’un ucuna takılmış olan mini bir ultrason cihazı (miniprob) ile veya bir Radyoloji Uzmanı tarafınan rektal prob adı verilen ultrason ucu ile makattan girilerek yapılabilir. Buradaki amaç, fistülün seyri sırasında dışkı tutma kası (dış makat kası, eksternal anal sfinkter) veya leğen kemiğinin taban kasları ile ilişkisini anlamak ve ameliyat öncesindeki planlamayı detaylı yaparak ameliyata hazırlanmaktır. Manyetik rezonans görüntülemeden farkı ultrason probu adı verilen parmak kalınlığında bir cismin makat içine yerleştirilmesi ile gerçekleştirilmesidir.
3. Fistülografi:fistül ağzından ilaç vererek röntgen çekilmesidir. Fistülografi ile; fistülün uzunluğu, yerleşimi, dışkı tutma kası (dış makat kası veya eksternal anal sfinkter) ve leğen kemiğinin taban kasları ile ilişkisi anlaşılmaya çalışılır. Manyetik rezonans görüntülemenin yaygınlaşması ile birlikte, bu yöntem nadir olarak tercih edilmektedir.
4. Endoskopi:Anoskopi ile sadece makat kanalı incelenebilir, yada rektoskopi, sigmoidoskopi veya kolonoskopi gibi daha detaylı incelemeler yapılarak özellikle tekrarlayan makat fistüllerinde altta yatan iltihabi bağırsak hastalığı (Crohn hastalığı) vb. varlığı araştırılır.

Makatta fistül kansere yol açar mı?
Makat fistülü hastalığı çok uzun yıllar (yaklaşık 8-10 yıldan fazla) devam ederse, fistül olan bölgede oluşan tahribat sonucu nadiren makat kanseri (anal kanser, anüs kanseri) gelişebilir. Bu olgularda % 44 oranında kolloid kanser, % 34 oranında skuamöz kanser ve % 22 oranında adenokanser gelişir. Bundan dolayı oluşan şikayetler, öncelikle bir Genel Cerrahi Uzmanı tarafından değerlendirilmelidir. Doktor kontrolü dışında, dost tavsiyesi ile gelişi güzel kullanılan ilaçlar, hastalığın ilerlemesine neden olabilir.

Makat fistülünün tedavisinde ana prensipler nelerdir?
Tedavideki ana ilke bağırsak (birincil ağız) ile deri arasında (ikincil ağız) gelişmiş olan tüneli (fistül) ortadan kaldırmaktadır. Genellikle fistülün iç ve dış ağızlarını birleştiren bir kesi veya ‘’fistülotomi’’ yapılması tercih edilir. Bu işlem sırasında makat bölgesini kontrol eden kasların bir kısmı da kesilir. Fistülün dışkıyı kontrol eden kas (dış makat kası, eksternal anal sfinkter veya istemli kas) ile fazla ilişkisinin olduğu belirlenirse, bu durumda aşamalı onarım tercih edilerek, işlem ikinci bir ameliyat ile pekiştirilebilir. Dışkıyı tutmaya yarayan dış kas liflerini kesmek gereği varsa, bu halde ‘’seton işlemi’’ tercih edilir. Seton işlemi tünelin iç ve dış ağızlarının bir ip, naylon veya bir lastik ile birleştirilmesi ile gerçekleştirilir. Bu işlem ile fistül devamlı açık kalarak dışarıya sürekli boşalır ve böylelikle makat apsesi gelişmez ve dışkıyı tutmaya yarayan dış kas liflerinin yaralanmaması avantajını getirir. Daha komplike vakalarda mukoza kaydırma yöntemi gibi tekniklere başvurulması gerekebilir. Ayrıca, ameliyat sırasında makat bölgesine markain, bupivakain gibi bölgesel anestezik maddeler enjekte edilir ve böylelikle ameliyat sonrasında hastanın ağrısı belirgin şekilde azaltılmış olur ve böylelikle ağrı kesici ilaçların gereksiniminde belirgin azalma olmaktadır.

Makat fistülü kendiliğinden iyileşebilir mi?
Makat fistülü olgularında % 6-13 oranında kendiliğinden kapanma gerçekleşir.

Makat fistülü tedavisi

1. Ameliyatsız teknikler
   • Fibrin yapıştırıcı tekniği:Fibrin yapıştırıcı (fibrin glue – Surgisis AFP® – Cook Surgical) adlı yapışan geri dönüşümlü bir maddenin fistülün içine bir kateter ile son noktaya kadar gidilip, yavaş yavaş geriye çekilerek verilmesi prensibine dayanır. Hastaya fazla bir yük getirmez ve gazı veya dışkıyı tutamama (inkontinens) sorununa yol açmaz. Makat fistülü tedavisinde fibrin yapıştırıcı uygulamasının başarı oranı % 60-70 ve uzun dönemde tekrarlama oranı % 70-100 olarak bildirilmektedir.
   • Tıkaç tekniği:Makat fistülünün tıkaç (GORE® BIO-A® Fistula Plug) ile tıkanması prensibine dayanır. Bu teknikte kullanılan tıkaç, domuzların ince bağırsağından yapılan steril ve geri dönüşümlü bir maddedir. Fistülün derideki (dış) ağzından içeriye tıkaç maddesi verilir ve daha sonra her iki ağzı dikilerek kapatılır ve böylelikle fistülün doğal yolla iyileşmesi hedeflenir. Makat fistülü tedavisinde tıkaç tekniği ile başarı oranı başlangıçta % 80 olarak bildirilmesine karşın, günümüzde başarı oranının % 30-50 arasında olduğu görülmüştür. Tıkaç tekniğinin seton tekniği ile birlikte uygulanması durumunda, başarı oranlarının daha arttığı bildirilmektedir.
    
2. Makat fistülü ameliyatları
   • Lazer tekniği:1,470 nm dalga boyunda ve 13 watt gücünde lazer, komplike makat fistüllerinin yolunun fırça ile temizlendikten sonra ince bir lazer çubuğu ile fistül tünelinin 360o dairesel olarak (radyal fiber ile) yakılarak fistül yolunun kapatılmasıdır. Bu teknik İngilizce kaynaklarda ‘’Fistula laser closure’’ veya kısaltılmış adı ile ‘’FILAC’’ olarak veya ‘’Laser ablation of the fistula tract’’ yada kısaca ‘’LAFT’’ adlandırılmaktadır. Lazer ile fistül kapatılması tekniği ilk olarak 2011 yılında Almanya’da Wilhelm tarafından tanımlanmış ve özellikle komplike makat fistülü olan hastalarda lazer tedavisi ile ortalama % 70-90 civarında başarı bildirilmiştir. Buradaki ana amaç, boşluğun adeta silikon ile dolgu yapar gibi, lazer ile yakılarak kapatılmasıdır. Ameliyat sonrası çok az makat ağrısı ve makatta yanma ile seyreden ve sonuçları gayet iyi olan güncel bir tekniktir.

• VAAFT tekniği:‘Video-assisted anal fistula treatment’ veya video yardımlı anal fistül tedavisi ifadesinin baş harflerinden oluşur. Meinero ve Mori 2011 yılında yayınladıkları çalışmalarında, komplike makat fistülü olan 136 hastada VAAFT tekniğine ait 1. fistüloskop (fistül ağzından içeriye yerleştirilen teleskop, 2. endoskopik fırça 3. siyanoakrilat (Japon yapıştırıcısı gibi tutkal) içeren hazır kiti kullanmışlardır. Fistül yoluna % 1 glisin-mannitol solüsyonu verilerek genişletilir ve ardından fistüloskop fistül yolu (traktı) boyunca tüm yönlerde ilerletilir ve fistülün iç ağzı bulunmaya çalışılır. Fistül iç ağzı ortalama 5 dakika içinde bulunduktan sonra, buraya askı amacı ile iki veya üç dikiş atılır. Makat fistülünün dış ağzından iç ağzına doğru birer santimetre aralıklarla ilerleyerek bir yandan serum verilir ve diğer yandan fistül yolu koter ile yakılır ve ardından fırça yardımı ile kazınır. Bu sırada makattan bir stapler (dikiş makinesi) yerleştirilerek veya direkt olarak dikiş atarak fistül iç ağzı kapatılır. Dikiş hattına tekrar fistül oluşumunu engellemek amacı ile ek olarak bir kateter yardımı ile siyanoakrilat yapıştırıcı maddesi uygulanır. Bu tekniğin diğer tekniklere üstünlüğü olarak; fistülün iç ağzının, ek fistül yollarının ve apselerin endoskop ve monitör altında görüntülenmesi gösterilmektedir. Bir yıllık takip süresinde hastalarda % 87 oranında başarıya ulaşılmıştır.
• LİFT tekniği:Bu teknik ‘ligation of intersphincteric fistula tract’ ifadesinin kısaltılmasıdır ve dışkı tutma kasları arasındaki fistül yolunun bağlanması anlamına gelir. Bu teknikte iç makat kası (internal anal sfinkter) ile dış makat kası (eksternal anal sfinkter) birbirinden ayrılır ve ardından fistülün iç ağzı ve dış ağzı emilen dikişlerle kapatılır. LİFT tekniği ilk olarak 2007 yılında Tayland’lı kolorektal cerrah Arun Rojanasakul tarafından tanımlanmıştır. İlk yayındaki başarı oranları % 94 civarında iken sonraki yayınlarda başarı oranları % 60-95 arasındadır.
• Seton tekniği:Yüksek yerleşimli veya eksternal anal sfinkteri (dış makat kası, dışkı tutma kası) içine alan bir fistül varlığında seton tekniği tercih edilir. Bu teknikte fistülün bağırsaktaki (iç) ve derideki (dış) ağızları arasından bir ip veya lastik geçirilerek bağlanır. Seton tekniğini Hipokrat ilk olarak ‘‘at kılı’’ ile gerçekleştirmiştir. Zaman içinde bu ip veya lastik daraltılarak, eksternal anal sfinkteri (dış makat kası, dışkıyı tutma kası) kademeli olarak fistül boyunu kademeli olarak birkaç hafta ile 6 ay arasında kesmesi beklenir. Seton tekniğinde, nedbe oranı azdır, ancak % 2-30 oranında gaz veya dışkıyı tutamama (inkontinens) gelişebilir. Bu yöntem sonrası başarı oranı % 80-100 civarındadır. Ksahara (alkali bir madde) emdirilmiş kauçuk ile yapılan seton uygulaması ise ‘kimyasal seton’ olarak adlandırılmaktadır.
• Fistülotomi veya fistülektomi tekniği:Fistülotomi veya fistülektomi tekniği, aynı zamanda ‘‘lay-open’’ veya ‘‘açık bırakma’’ tekniği olarak ta adlandırılır ve intsersfinkterik fistüllerde tercih edilir. Fistülün bağırsaktaki ve derideki ağızlarını bularak aradaki dokuların kesilmesi ve fistülün kazınması prensibine dayanır. Bu teknik, % 2-20 oranında gaz veya dışkıyı tutamama (inkontinens) komplikasyonuna yol açabileceğinden, eksternal anal sfinkteri (dış makat kası, dışkı tutma kası) içine alan fistüller için uygun değildir. Bu yöntem sonrası nüks oranı % 2-10 arasındadır.
• İki aşamalı fistülektomi tekniği:Bu teknik sıklıkla her iki makat kasını da kat eden (transsfinkterik) fistüllerde tercih edilir. İlk aşamada aradaki apse boşaltılır ve apse ile dış makat kası arasındaki ilişki ortadan kaldırılır. Sonraki aşamada fistül yolu (traktı) boyunca seton (ip veya lastik) geçirmek gerekebilir.
• Yaranın geç dönem iyileşmeye bırakılması:Fistül yolu (traktı) bir kesi ile çıkartılır ve sonra iç ve dış makat kasları arasındaki (intersfinkterik) makat bezi çıkartılır ve yara açık bırakılır. Bu açık yara günde birkaç kez yapılan pansumanlarla uzun dönemde iyileştirilmeye çalışılır.
• Fistülün dikilmesi:Fistül yolu (traktı) kazınarak, fistül ağızları dikiş ile kapatılır. Bu teknikte fistül yolunda (traktı) sıklıkla kan ve iltihap birikir ve böylelikle fistülün tekrarlamasına (nüks) neden olur. Ayrıca, fistüle ait farklı bir yol daha varsa bu anlaşılamaz. Bu teknikte daha ziyade önerilen fistül iç ağzının dikilmesi ve dış ağzının dışarı boşalmaya terk edilmesi yeğlenir.
• Endorektal ilerletme flebi:Makat fistülü tedavisinde endorektal ilerletme flebi tekniği, fistülün iç ağzının bulunarak bu ağzın etrafındaki bölümdeki bir bağırsak bölümünün kaldırılması, fistülün iç ağzının kapatılması ve sonra daha önceden kaldırılmış olan bağırsak bölümünün fistül iç ağzının üzerine kaydırılması veya dikilmesi prensibine dayanır. Bu teknikte 10-14 gün boyunca fistül bölgesine bir dren yerleştirilir. Endorektal ilerletme flebi tekniğinde % 20 oranında gaz veya dışkıyı tutamama (inkontinens) ve % 20 oranında nüks görülür.
• Deri kaynaklı adacık flebi ile anoplasti:Nelson ve ark. fistül yolunu adacık flebi ile kapatarak % 80 civarında başarı oranları bildirmektedir.
• York-Mason girişimi:özellikle komplike, tekrarlayan ekstrasfinkterik fistüllerde tercih edilir. Beraberinde bağırsağın karın derisine dikilmesi veya stoma (ostomi bağırsak torbası, bağırsak kesesi, ileostomi, kolostomi) gerekebilir.

Makat fistülü ameliyatlarında önemli noktalar nelerdir?
Fistülün iç ağzı bulunmalıdır, fistülün puborektal kas ile ilişkisi araştırılır, fistül kesilirken kas kitlesine en az hasarı vermeye özen gösterilir, yandaş fistül tünelleri araştırılır ve altta yatan hastalıklar araştırılır.

Makat fistülünün tedavisini hangi mevsimde yaptırmak avantaj sağlayabilir?
Makat fistülü ameliyatı sonrasında hekimler sıklıkla makat bölgesine pansuman amacı ile sıcak su içine oturma banyoları önerirler. Oturma banyosu küvet, leğen içinde yapılabilirken, bu amaçla geliştirilmiş gayet pratik klozet içine oturan özel plastik oturma küvetleri bulunmaktadır. Makat fistülü ameliyatlarından sonra hastalara önerilen oturma banyosu yerine denizde tuzlu su ile banyo yapmak yara iyileşmesi açısından çok yararlıdır. Bu nedenle, makat ameliyatları sonrasında pratikte yaz aylarında uzun süre denizde kalmak, hem hasta konforu, hem de yara iyileşmesi açısından katkı sağlar.

Makat fistülü ameliyatlarının sonuçları nasıldır?
Yazar Olgu Sayısı Tekrarlama
Oranı % Gaz ve dışkı
kaçırma oranı %
Hill 626 1 4
Kubchandani 137 5.8 –
Marks 793 – 17-31
Mazier 1,000 3.9 0.01
McElwain 1,000 3.6 7.0
Parks 400 9 –
Pearl 1,732 1.8 –

MAKAT APSESİ

Makat apsesi nedir?
Makat bölgesinde içinde iltihap veya cerahat dolu bir kesecik oluşmasına ‘’makat apsesi’’ denilir. Makat apsesi (anorektal apse, perianal apse, anal apse) % 90 oranında makat bölgesindeki makat kanalındaki (anal kanal) dişli çizgiye (linea dentata) açılan ve ilk olarak 1880 yılında Hermann ve Desfosses tarafından tanımlanan, 4 – 10 adet arasındaki salgı bezinin tıkanması ve iltihaplanması ile gelişir ve % 10 oranında ise kalın bağırsak iltihapları, aşırı ishal gibi durumlar makatta apse gelişmesine neden olabilirler. 1933 yılında Tucker ve Hellwing makat apsesi durumunda, iltihabın kana karışarak ‘anal sepsis’ adı verilen ölümcül tabloya neden olabildiklerini bildirmişlerdir. 1956 yılında Eisenhammer ise nerede ise makat fistüllerinin tümünün makat kanalındaki bezlerde enfeksiyona neden olduklarını tanımlamışlardır. Makat apsesi, erkeklerde kadınlara oranla 2- 5 kat sık olarak görülür. Makat apselerinin büyük bir çoğunluğunda geçirilmiş olan apse öyküsü vardır, yani makat apseleri tedavi edilmediklerinde sıklıkla tekrarlarlar.

Makat apsesi neden olur?
– Makattaki kıl ve ter bezlerinin tıkanması
– Şeker hastalığı (diyabet)
– Makat çatlağının iltihaplanması
– Cinsel temasla bulaşan makat hastalıkları
– İltihabi bağırsak hastalığı
– Bağırsakta divertikülit
– Pelvik inflamatuvar hastalık (PİD)
– Kortizon içerikli fitil, krem ve merhemlerin kullanımı

Makat apsesinin belirtileri nelerdir?
– Makatta şiddetli ağrı
– Makatta şişlik
– Makattan iltihaplı ve kötü kokulu akıntı gelmesi
– Makat çevresinde kaşıntı
– Kabızlık
– Dışkılama zorluğu
– Üşüme, titreme, halsizlik ve bitkinlik

Makat apsesi kendiliğinden boşalabilir veya cerrahi yöntemle boşaltılabilir ve bu şekilde makattaki ağrı ve basınç hafifler.

Makat apselerinin sonunda mutlaka makat fistülü gelişir mi?
Makat apsesi vakalarının yaklaşık % 40-50’sinde, makat fistülü gelişir ve eğer oluşacaksa beslenme şekli veya özel bazı önlemlerle engellemenin imkanı yoktur. Hangi apsenin fistülleşeceği konusunda bir tahminde mümkün değildir. Eğer makat yanından akıntı 2-3 ay kadar devam ederse makat fistülü tanısı konulur.

Makat apsesinin hangi tipleri vardır?
Alçak apseler
• Perianal: % 40
• İntersfinkterik: % 40
• İskiorektal: % 20
Yüksek apseler
• Supralevator: % 6
• Submukozal: % 3
İskioanal ve intersfinkterik apselerde nüksü önlemek için bir deri bölümünü çıkartarak apseyi boşaltmak önemlidir. Supralevator apseler ise intersfinkterik apselerin yukarı doğru ilerlemesi, iskioanal apselerin yukarı doğru ilerlemesi ve leğen kemiği içinde gelişen; apandisit, Crohn hastalığı veya bağırsak divertiküliti delinmesi gibi sorunlardan sonra oluşurlar. Supralevator apseler: rektum içerisine, iskioanal çukurdan ve karın boşluğundan boşaltılabilir.

Atnalı apse nedir?
En komplike makat apsesi türüdür. Makat apseleri intersfinkterik boşluk, iskioanal boşluk veya supralevator boşluktan kaynaklanabilirler. Apsenin boşaltılmasını takiben, seton uygulaması yapılabilir.

Bartolin apsesi nedir?
Bartolin bezleri vajina olarak adlandırılan kadınlık organının (hazne) her iki yanında yer alan ve vajina girişinde kızlık zarının önüne açılan bezlerdir. Cinsel ilişki sırasında kayganlığı sağlayarak, cinsel teması kolaylaştırma görevini yürütürler. Bartolin (Bartholin) bezlerinin tıkanması, ‘’Bartolin kistine’’ ve bu kistin iltihaplanması da ‘’Bartolin apsesine’’ yol açar. Bu sorun sık olarak, 20-30 yaş arasındaki kadınlarda görülür ve hazne (vajina) kenarında (vulva bölgesi), bezelye büyüklüğünden yumurta büyüklüğüne kadar şişlikler belirir. Sıklıkla bel soğukluğu (gonore) yada frengi (sifiliz) hastalığı nedeniyle olur. Bu durumda sıklıkla bir enjektör ile bu şişlik boşaltılır ve antibiyotik tedavisi uygulanır, ve apse cerrahi yöntemle boşaltılıp, bu boşluğa bir dren yerleştirilip 2-4 hafta kadar yerinde bırakılabilir. Çoğu zaman tekrarlayan Bartolin apselerinde altta yatan bir makat fistülünden veya makat apsesinden şüphelenmek gerekir. Aynı zamanda, Bartolin apseleri rekto-vajinal fistül adı verilen soruna neden olabilirler ve bu durumda kadınlık organından (hazne, vajina) dışkı gelmesine neden olur.

Makat apsesinin tedavisi nasıl yapılır?
Makat apsesi, makatın yanındaki cilde yapılan bir kesi ile cerahatin dışarıya boşaltılması (drenaj işlemi) ile tedavi edilir. Bazen bu işlem sırasında cerahatin rahatlıkla boşalması için cildin küçük bir kısmı da çıkartılır. Büyük ve derin apseler mutlaka ameliyathane koşullarında ve narkoz (genel anestezi) altında boşaltılırken, yüzeysel olan apseler bazen uyuşturularak (lokal anestezi ile) boşaltılabilir. Apsenin boşaltılmasını takiben sıklıkla, apse boşluğuna kauçuk, silikon veya penroz olarak adlandırılan drenler yerleştirilir. Ağrı kesicilere rağmen geçmeyen makat ağrısı, tedavi sonrasında ağrının artması, ateş, titreme, idrar yapmada zorluk, aşırı kabızlık, ishal, bulantı ve kusma gibi belirtiler varsa mutlaka doktora başvurulmalıdır.

Makat apsesi tedavisinde tek başına antibiyotik yeterli midir?
Antibiyotiklerin makat apsesi boşluğuna ulaşmadığı bilinmektedir, bu nedenle makat apsesinin tedavisinde tek başına antibiyotik tedavisi yeterli değildir. Makat apsesi tedavisinde cerrahi boşaltma (drenaj) yapıldı ise, rutin olarak antibiyotik kullanılmaz, ancak makat derisinde ödem (sellülit) belirlenmesi durumunda antibiyotik verilir. Ayrıca, şeker hastalığı (diyabet), Crohn hastalığı, kemoterapi alan, nakil yapılmış olan bağışıklık düzeyi düşük hastalar yatırılarak antibiyotik verilir.

Makat apsesi tam olarak ne kadar sürede iyileşir?
Makat apsesinin boşaltılması ile birlikte en geç 24 saat içinde yakınmalar nerede ise tamamen kaybolur, ancak apse boşluğunun tam olarak iyileşmesi 3-5 hafta kadar zaman alır.

Hastalar makat apsesi boşaltıldıktan sonra ne zaman işe geri dönebilirler?
Hastaların işe çoğunlukla işlemin ertesi günü dönebildikleri, ama bazı kişilerde bu sürenin birkaç güne dek uzayabildiği bilinmektedir. Bu dönem zarfında hastalara oturma banyosu önerilir. Hastaya bu dönemde, posalı yani liften zengin bir diyet şekli (bakla, bezelye, fasulye, nohut, mercimek vb.) önerilir. Bu durumda hastaların aktif günlük yaşantılarını konforlu bir şekilde devam ettirebilmeleri ve çamaşırlarının kirlenmesini önlemek için bir süre pet kullanmaları gerekebilir.

Makat apsesinin tekrarlaması durumunda ne düşünülür?
Makat apselerinin tekrarlaması durumunda apsenin tam olarak boşalmadığı ve altta yatan bir makat fistülünün varlığı düşünülür. Ayrıca, bir kıl dönmesi (sinüs pilonidalis, pilonidal sinüs, pilonidal kist) ve ter bezi iltihabı (köpek memesi, hidrozadenitis süpürativa) varlığında da makat apsesi gelişebilir.
Makatta Kaşıntı (Pruritus Ani) ve Makatta Yanma
Makatta kaşıntı ve makatta yanma nasıl belli olur?
Makatta kaşıntı ile birlikte sık olarak; makat etrafında kızarıklık, sulanma, ağrı, yanma ve makat derisinde kabalaşma belirir. Sıklıkla bu yakınmalar, cinsel organa ve kasık bölgesine doğru da yayılır.

Makatta kaşıntı ne sıklıkta görülür? 
Makatta kaşıntı toplumda % 1-4 sıklıkta ve erkeklerde 4 kat fazla görülür. En sık belirlendiği yaş aralığı 40-60 yaştır.

Makatta kaşıntı (pruritus ani) ve makatta yanma neden olur?
• Nedeni bilinmeyen (idyopatik): olguların % 50-90 kadarını oluşturur.
• Gıdalara bağlı: süt ürünleri (süt, ayran, yoğurt ve peynir), domates, ketçap, çikolata, fındık, kola, bira, kaju, patlamış mısır, acı, ekşi ve baharatlı gıdaların aşırı tüketimi, turunçgiller, üzüm, kuru erik, incir
• İçecekler: çay ve kahve, karbonatlı içecekler, kola gibi kafeinli içecekler
• Alkol: bira ve şarap gibi mayalı içkiler
• Hijyen durumu: makat bölgesi temizliğinin yetersiz olması (dışkı artıklarının kalması) veya makat bölgesinde aşırı temizlik yapılması
• İlaçlara bağlı: kolşisin, kinin, romatizma ve bazı antibiyotikler
• Kimyasal maddeler: bazı parfüm, deodoran, sabun, deterjan ve şampuanlar nedeni ile oluşabilir.
• Enfeksiyonlar: mantar (Candida albicans, en sık rastlanılan enfeksiyon türüdür), bakteriler (streptokok, stafilokok), uçuk (Herpes simpleks virüsü), parazitler (oksiyür veya kıl kurdu), frengi (sifiliz) ve lenfogranuloma venereum ve diğer cinsel temasla bulaşan hastalıklar
• Psikolojik: stres, depresyon, cinsel istismar
• Genel hastalıklar: demir eksikliği, şeker hastalığı (Diyabet), karaciğer, böbrek, hipertiroidi, aplastik anemi, lösemi ve cerrahi sarılık, obezite, Çölyak hastalığı, A, B ve D vitamini eksikliği
• Deri hastalıkları: allerji, atopik dermatit, kontakt dermatit, basit liken, liken planus, liken atrofikus, sedef hastalığı (psöriazis, makat kaşıntısında % 5-55 sıklıkta) ve hidrozadenitis süpürativa (akne inversa, Verneuil hastalığı, kıl ve ter bezlerinin tıkanması sonucunda oluşan kıl kökü iltihabı) görülür. Hidrozadenitis süpürativa sorununun makat derisinde 20 yılı aşkın bir süre devam etmesi durumunda % 3 oranında makat kanseri geliştiği bildirilmektedir.
• Kadın hastalıkları: menapoz, vajinit, endoservisit
• Yaralanma: darbe gelmesi ve makatta yabancı cisim olması
• Kronik ishal
• Kronik kabızlık
• İltihabi bağırsak hastalığı (Crohn hastalığı, ülseratif kolit)
• Huzursuz bağırsak sendromu (İBS)
• Hemoroid
• Makatta çatlak
• Makat fistülü
• Makat apsesi
• Anal kriptit (makat kıl ve ter bezleri iltihabı)
• Ülseratif kolit
• Makat sarkması (rektal prolapsus)
• Rektum polipleri
• Rektum kanseri
• Makat kanseri
• Bağırsak kanseri
• Habis melanom
• Skuamöz hücreli kanser
• Proktit
• Bowen hastalığı
• Paget hastalığı
• Makat kası (anal sfinkter) yaralanması veya fonksiyon bozukluğu
• Makatta ıslanma (wet anus)
• Makat siğili (HPV enfeksiyonu)
• Dışkı kaçırma
Makatta kaşıntı (pruritus ani) veya makatta yanma yeterince temizlik yapılmaması nedeni ile olur mu?
Makat bölgesinde dışkı artıklarının birikmesi, makat kaşıntısına ve yanmaya neden olabilir. Ancak, makatta kaşıntı ve makatta yanma sorunu olan kişilerin büyük bölümünün, makat bölgesini aşırı temizleyen titiz kişilerde olduğu görülmektedir. Bu durum makat bölgesindeki koruyucu özelliği olan bazı yağların yok olmasına neden olur ve böylelikle sorun daha komplike bir hal alır. Bu nedenle makatta kaşıntı veya makatta yanma yakınması temizlik sorunu olan kişiler yerine makat bölgesini aşırı temizleyen kişilerde görülür.

Anal dermatit nedir?
Makat derisinde dış etkenler ile temas sonrasında ortaya çıkan aşırı duyarlılık, hassasiyet ve huzursuzluğa ‘anal dermatit’ adı verilir.

Anal dermatit neden olur?
• Makat çatlağı ve hemoroid hastalığı tedavisinde kullanılan kortizonlu kremlerin aşırı kullanımı ile deride incelme olması sonucunda gelişir.
• Bazı renkli tuvalet kağıtları (methyldibromoglutaronitrile maddesi içerenler)
• Zehirli sarmaşık
• Bazı kremler (Lanolin, neomisin, kinolon ve paraben içerenler)
• Bazı lokal anestezi ilaçları (Lidocaine, bupivacaine içerenler)
• Antibiyotiklerin uzun süreli kullanımına bağlı: bağırsaktaki yararlı bakteriler devre dışı kalır ve kandida gibi fırsatçı mantarlar üreyebilir.
Anal dermatit hangi deri hastalıkları ile karışır?
• Egzama
• Kronik liken simpleks (nörodermatit)
• Atopi
• Liken planus
• Liken sklerozus
• Pemfigus
 

Makatta kaşıntı (pruritus ani) muayenede nasıl sınıflandırılır? 
• Hafif: makat muayenesinde herhangi bir sorun saptanmaz, anoskopi tetkiki ise ağrılıdır.
• Orta: cilt kızarık ve kurudur. Ciltte yatay çatlaklar yer alır.
• Şiddetli: cilt kızarık ve ıslaktır, yüzeyel ülserler ve beyaz alanlar bulunur.
• Kronik: cilt soluk ve beyaz renk alır ve kıllar dökülmüştür.

Anal dermatit nasıl tedavi edilir?
• Çamaşır giyilmemesi
• Bol kıyafetlerin tercih edilmesi
• Ilık su içine ¼ oranında konulan sirkeli su içine oturmak veya sirkeli suya emdirilmiş bir bezi makat bölgesine bir saat boyunca uygulama ciddi rahatlık sağlar.
• Oturma banyosu sonrasında ılık su ile makat bölgesini durulamak ve saç kurutma makinesi ile kurutmak yarar sağlar.
• % 1 hidrokortizon krem
• % 0.05 flurandrenolide losyon
• Probiyotikler:bağırsaktaki yitirilen yararlı bakterilerin tekrar kazanılması için kullanılırlar.
Makatta kaşıntı (pruritus ani) ve makatta yanma varlığında ne tür tetkikler yapılır?
• Anoskopi: Makat kanalının ışıklı anoskop adı verilen alet ile incelenmesi işlemidir.
• Rektoskopi: Rektum adı verilen kalın bağırsağın son kısmının (20-25 cm) incelenmesi işlemidir.
• Sigmoidoskopi: kalın bağırsağın makata yakın olan sol bölümünün tamamının incelenmesi işlemidir.
• Kolonoskopi: Kalın bağırsağın müshil adı verilen bir ilaçla bağırsağın dışkıdan arındırılmasını takiben ışıklı bir aletle incelenmesi işlemidir.
• Allerji testleri
• Deri biyopsisi: kaşıntı olan makat derisinden tanı amaçlı parça örneği alınmasıdır.
Makatta kaşıntıyı (pruritus ani) veya makatta yanmayı azaltmak için neler yapılabilir?
• Yüksek lifli diyet ile beslenmek veya lif takviyesi kullanmak dışkının rahat çıkmasını sağlayacağından makat kaşıntısını azaltır.
• Makat kaşıntısına neden olan gıdalardan kaçınmak yararlı olur.
• Makat bölgesini ılık su ile sabah ve akşam yıkamak ve böylelikle ter ve dışkı artıklarından bölgeyi arındırmak gerekir. Ardından, nemli tuvalet kağıdı, nemli bir bez yada havlu ile nazik bir şekilde mümkünse sadece temas ettirmek sureti ile veya düşük ısıda saç kurutma makinesi ile makatı kurutmak gerekir.
• Normal tuvalet kağıdı kullanımından ve makat bölgesinde kaşınan bölgeye hoyrat sürtünme hareketlerinden kaçınmak gerekir. Parfüm veya deterjan içeren temizlik bezlerini kullanmamak gerekir.
• Spordan sonra duş almak makat bölgesindeki teri uzaklaştırmak açısından yararlıdır.
• Rahat elbiseler giymek ve mutlaka pamuklu ve bol iç çamaşırlarını tercih etmek yararlıdır.
• Otururken makat altına yumuşak bir yastık koymak, bu bölgede terlemeyi azaltma yolu ile yararlı olur.
• Makat bölgesini darbelerden korumak gerekir.
• Makat bölgesine sabun, şampuan, deterjan ve tuvalet kağıdı temasından kaçınmak gerekir.
• Günde iki veya üç kez, 5-10 dakika süre ile ılık su ile oturma banyosu yapılması ciddi rahatlama sağlar.
• Doktorun önerileri dışında bir ilaç veya bitkisel tedavi vb. kesinlikle kullanılmamalıdır. Bir hafta içinde yakınmalarda kısmi azalma görülürken, tedavinin ortalama 6 hafta kadar devam edeceğini bilmekte yarar vardır.
Makat kaşıntısı (pruritus ani) veya makat yanması nasıl tedavi edilir?
• Mantar ilaçları: kremler, tabletler
• Antibiyotikler: bakterilerin yol açtığı enfeksiyonların varlığında enfeksiyon tedavisi uygulanır.
• Parazit ilaçları: albendazol
• Kaşıntıyı önleyen ilaçlar: Capsaicin krem, çinko oksitli kremler, metilen mavisi, petrolatum ve kortizonlu kremler makat kaşıntısını gidermek amacı ile kullanılır.
• Nedeni bilinmeyen olgular: makat derisine % 1-2 metilen mavisi, kortizon ve % 0.5 lidokain enjekte edilir.
• Cerrahi: nadiren makatta kaşıntı nedenleri arasında; hemoroid, makat çatlağı, makat fistülü vb. ameliyat gerektiren bir durum varsa uygulanır.
Makat kaşıntısı (pruritus ani) veya makat yanması tedavi edilmezse ne olur?
Makat kaşıntısı veya makatta yanma tedavi edilemezse, ileri vakalarda makat bölgesinde ciddi enfeksiyona yol açarak anal sepsis veya pelvik sepsis adı verilen, makat bölgesinden kana yayılan ve hastanın yaşamını tehdit altına alan enfeksiyona yol açabilir.

Makatta Şişlik 
Makatta şişlik ne anlama gelir?
Daha önceden herhangi bir yakınması olmayan bir kişinin makat bölgesinde eline bir düzensizlik, kitle veya tümseklenme gelmesi; makatta şişlik olarak adlandırılır. Makat şişlikleri halk arasında sıklıkla; makat bölgesinde meme, makatta sivilce veya makatta beze olarak adlandırılmaktadır.

Makatta şişlik neden olur?
• Basur (hemoroid): % 15 oranında
• Makat çatlağı (anal fissür)
• Makat apsesi: % 9
• Makat fistülü
• Makat siğili (anal kondilom): % 6
• Kıl dönmesi (pilonidal sinüs): % 4
• Cinsel temasla bulaşan makat hastalıkları
• Crohn hastalığı
• Ülseratif kolit
• Bağırsak kanseri: % 1-7 şişlikler kanser nedeni ile olur
• Makat kanseri
• Rektum kanseri
• Rektal polip
• Proktit (rektit)
• Rektosel
• Makat sarkması (rektal prolapsus)
• Makatta kaşıntı (anal pruritus)
• Costello sendromu
• Fokal dermal hipoplazi
• Rahim sarkması
• Bekçi veya nöbetçi memeler
• İdrar yolu enfeksiyonları
 

Costello sendromu nedir?
Costello sendromu çok ender görülen ve deride papillom adı verilen deri urları ile seyreden bir hastalıktır. Başın büyük olması, zeka geriliği, şaşılık ve deride papillom adı verilen urlar görülür. Bu papillomların makat bölgesinde görülmesi halinde diğer makat sorunları ile karıştırılabilir.

Fokal dermal hipoplazi nedir?
Fokal dermal hipoplazi; deride, yüzde, dişlerde ve kemiklerde değişikliklere yol açan kalıtsal bir hastalıktır. Makat bölgesinde şişliklere neden olabilir.

Rahim sarkması nedir?
Rahim sarkması, rahim düşüklüğü veya desensus uteri; ileri yaş, fazla sayıda doğum veya yaralanmaya bağlı olarak, rahimin aşağıya doğru sarkmasıdır. Sıklıkla belirti vermeyebilir, ancak genelde kadınlık organında (vajina) dolgunluk hissi, sık idrara gitme, zor idrar yapma, kabızlık ve makatta dolgunluk gibi belirtilere neden olur. Bazı durumlarda, rektosel ile birlikte olur.

Bekçi meme veya nöbetçi meme nedir?
Makat bölgesinde yer alan kahverengi renkteki meme veya bezelere; skin tag, bekçi meme, nöbetçi meme, hipertrofik papilla, fibroepitelyal polip, fibroma molluskum, fibroma pendulum, papilloma kolli gibi adlar verilir. Nöbetçi memeler, çoğunlukla taharetlenme veya duş alma sırasında fark edilir. Büyüklükleri, birkaç milimetreden 5 cm’ye kadar değişebilir.

Bekçi memeler neden olur?
• Makat çatlağı (anal fissür)
• Crohn hastalığı
• Anal kriptit
• Şişmanlık
• Makat yaralanmaları sonrasında
• Makat ameliyatları sonrasında
 

Bekçi memelerin belirtileri nelerdir?
• Makatta kaşıntı
• Makatta ağrı: sıklıkla ağrıya neden olmazlar ve bazen bu memelerde pıhtı gelişip kendiliğinden düşebilirler. Ağrı geliştiğinde, doktora başvurmak yararlı olur.

Bekçi memeler hangi hastalıklar ile karışır?
• Basur memesi
• Makat siğili
• Makat kanseri
 

Makat şişliklerinde nasıl tanı konulur?
• Makat muayenesi
• Anoskopi
• Rektoskopi
• Sigmoidoskopi
• Kolonoskopi
 

Makat şişliklerinde alınabilecek önlemler nelerdir?
• Ilık su (24-38o C) içinde, 15-20 dakika süre ile oturma banyosu yapmak
• Aniden gelişen (akut) şişliklerde, 5 dakika kadar naylon poşete sarılmış bir avuç kadar buzu makata bastırmak, makattaki ağrıyı gidermek açısından çok yararlıdır.
• Lokal anestezik madde (Lidocaine) içeren kremler
• Kortizonlu kremler
• Hamamelis virginian, ‘’cadı fındığı’’ veya ‘witch hazel’ olarak anılan kremin sürülmesi ağrıyı almakta çok etkilidir.
• Vücut geliştirme, motosiklet, bisiklet, ata binme ve plates gibi sporların makat şişliği durumunda yakınmaları arttıracağını bilmek yararlı olur.
• Tuvalette uzun süre oturma ve fazla ıkınma yapılması ile makat kaslarındaki basınç ve gerginliğin artacağı ve bunun da makat ağrısını daha da arttıracağını bilmekte fayda vardır. Tuvalette bilmece veya sudoku çözmek, tablet bilgisayar, akıllı telefon, laptop, vb. elektronik cihazlarla vakit geçirmek ve gazete okumanın, yakınmaları arttırmaktadır.
Özellikle aniden gelişen (akut) makat şişliklerinde, hastalar şiddetli bir makat ağrısından yakınırlar. Bu amaçla basit önlemler alınabilir, ancak yakınmaların iki veya üç günü geçmesi durumunda hemoroid pıhtılaşması veya makat apsesi akla gelir ki bu durumda mutlaka doktora başvurmak gerekir.

Makatta meme varlığında ne yapmalı?
Makatta yer alan memelerin sıklıkla hiçbir yakınmaya neden olmadığı bilinmektedir. Halk arasında vücudun değişik yerlerinde gelişen bu tür memeleri ip ile bağlayarak, çürütmek ve bu şekilde kendiliğinden düşmesini sağlamak gibi bir eğilim vardır. Makat bölgesinde bu tür bir girişimden kesinlikle uzak durmak gerekir, zira bu tür bir durumda kolaylıkla iltihaplanma gelişerek makat apsesi oluşur ve ardından da çözümü kolay olmayan makat fistülüne neden olabilir. Bu memelerin, makat ağrısına neden olması durumunda doktora başvurmak yararlı olur.

Tıbbi tedavi
• Koterizasyon: makat bölgesinin iğne ile uyuşturulması sonrasında makat bölgesinde yer alan ve kanamaya eğilimli bu memeler, koter ile yakarak ile kanama olmadan, ağrısız bir şekilde alınır ve patoloji tetkikine gönderilir.
• Kriyoterapi: azot gazı kullanılarak makattaki memelerin dondurulması esasına dayanır.
Kadın hastalarda bu işlemler sonrasında iz kalması kaygısı gözlenmektedir. Sıklıkla bu memelerin tabanı geniş olmadığından, işlemi takiben belirgin bir iz kalmaz. İşlem kolaylıkla yatış gerektirmeden, ayaktan tedavi şeklinde gerçekleştirilebilir.